Arriva – imma meta?!

L-Arriva issa ilha sena topera s-servizz li nsejhulu l-karozzi tal-linja.  Sena hu tul bizzejjed sabiex azjenda gdida tibda taghti s-servizz li kien imwieghed.

It-targets li tpoggew kienu gholja hafna u kien ghalhekk li n-nies hadu r-ruh meta rcevew leaflets li hargu l-aktar affarijiet tajba li kellhom jintlahqu.  Dawn kienu kuntrast kbir mal-istampa li kellhom hafna nies ta’ dak li kellna.  Zgur li l-aktar haga li kienet iddejjaq in-nies kienet l-arroganza tax-xufiera.  Kienu jqisu ruhhom allat ghax kienu jaghmlu dak li jridu minghajr hadd ma jkellimhom.  L-awtoritajiet kienu jiehdu l-passi meta xi incident kien jasal ghand il-gazzetti.  

Biss biex nghidu kollox, is-servizz kien tjieb fl-ahhar zminijiet.  Il-frekwenza tal-karozzi kienet zdiedet b’rotot godda li kienu qed joffru servizz adekwat meta tqis sew il-prezz li kien jithallas u sew il-htigiet.  Zgur li l-aktar servizz li kien ghal qalb il-Maltin kienet ir-rotta tal-Isptar.  Is-servizz ma kienx perfett, anzi.  Ghalkemm ix-xufiera kienu l-akbar problema, kien hemm affarijiet ohra li dejqu n-nies.  Fost dawn kien hemm il-karozzi.  L-istramberija kienet li ftit ta’ snin qabel it-taxpayer kien hallas somma kbira biex il-karozzi jinbidlu.  Biss fl-ahhar l-aktar karozzi li kienu qed jintuzaw kienu l-qodma.  X’sar minnhom dawn il-karozzi/flus?  Qatt ma qalulna.

Is-servizz tal-Arriva beda b’hafna pompa li mal-ewwel iccajpar.   Kien hemm il-problema tax-xufiera li kienu holqu intoppi serji meta beda s-servizz.  Jekk xejn dawn l-intoppi servew biex il-konsumaturi jissaportu n-nuqqasijiet li dehru mal-ewwel u kollox inheba.   L-aktar problema li kien hemm kienet ir-rotot il-godda li wrew li meta tkun trid tbiddel xi haga radikalment trid ikollok saqajk mal-art.  Biex aktar inkomplu nghaxxquha introducejna l-ismijiet ghal kull stage.  Biex zgur nikkumplikawhom hadna l-ismijiet tat-toroq vicini meta l-Maltin kienu juzaw sistema ohra – nuzaw stabbilimenti u bini fil-vicin biex dawk li ma jkunux tal-post ikunu jistghu jaghrfu l-istage.  L-introduzzjoni tar-rotot  u l-ismijiet tal-istages urew li l-ippjanar ma jistax isir biss minn fuq l-iskrivanija izda billi tohrog u tipprova dak li tkun ser tintroduci. Tara s-sistema li juzaw in-nies biex taghmel il-bidla aktar facli.  

Illum ir-rotot m’ghadhomx problema ghaliex tista’ tghid li ghall-maggoranza taghhom ergajna morna ghal dak li kellna.  Bhal m’ghidt il-konsumaturi kienu pacenzjuzi bil-problemi li kien hemm ghaliex l-ewwel wahhalna fix-xufiera u wara f’dawk li fettillhom jibdlu r-rotot mil-lejl ghan-nhar.  Illum dawn ghaddew u l-konsumaturi m’ghandhomx aktar f’min iwahhlu hlief fl-Arriva.

X’inhuma dawn il-problemi.  Zgur li l-akbar problema li hemm illum hi ergajna morna fl-aghar zminijiet f’dak li hu hinijiet.  Illum is-sistema tat-trasport pubbliku saret bhal dik tal-qorti – taf meta hrigt mid-dar izda qatt ma tista’ tghid fi x’hin ser tasal fejn trid.  Din hi problema kbira ghaliex din qed tgherri l-kredibilita’ tas-servizz.  Hafna drabi qed jigri li l-konsumaturi jkollhom jistennew hafna fuq l-istage u wara tara xi zewg karozzi ta’ dik ir-rotta ghaddejjin wara xulxin.  Dak li semma Victor Vella ma kinux xi rarita’.  Dan l-ahhar kont qed nistenna San Tumas biex immur il-Belt.  Wasalt fuq l-istage fl-ghaxra nieqes ghaxra.  Domt nistenna sal-hdax neqsin ghoxrin minuta.  Ghaddew l-X5 u ohrajn izda m’ghadditx wahda minn 91,92 jew 93.  Qtajt qalbi, mort id-dar u tlqat bil-karozza tieghi.

Biss din tal-hin ghalkemm l-aktar importanti, mhux l-unika haga li qed iddejjaq in-nies.  Kien hemm affarijiet ohra mwieghda.  Il-karozzi kellhom ikollhom l-arja kondizzjonata.  Din ghadna ‘l boghod milli nilhquha.  Dan l-ahhar kont qed naghmel nota fuq dak li gie mwieghed u dak li s’issa ghadu ma wasalx.  U din hi wahda minnhom.  Skont dak li kkalkolajt fuq perjodu ta’ hmistax-il gurnata sibt li madwar 30% m’ghandhomx arja kkundizzjonata jew ma kinitx qed tintuza.  Din tal-arja kkundizzjonata llum tinhass aktar.  Ir-raguni hi li ghandek hafna karozzi li jghabbu hafna passiggieri u jzommu l-bibien maghluqa, kif suppost.  L-effett izda hu li meta tinzerta hekk, thossok li qieghed go tebut specjalment illum bis-shana li ghandna.

L-istess ma nistax nifhem kif ghad ghandna ammont ta’ karozzi li ghad m’ghandhomx in-numri jahdmu b’mod elettroniku.  Ghad ghandna hafna karozzi li n-numru tar-rotta hu miktub  fuq bicca karta mwahhla bit-tape!  Jekk niehdu l-informazzjoni fejn tkun waslet il-karozza xorta nsibu li ghad ghandna sezzjoni mhux hazin li m’ghandhomx sistema elettronika li turik l-istage li jmiss.  Hemm ohrajn li jehduna lura ghas-sistema l-antika ghaliex la sinjal elettroniku u lanqas avviz ma jinghata.

Is-sistema kellha wkoll ikollha sistema li meta tkun fuq stage turik liema karozza tkun gejja u l-hin.  Din mhix xi sistema li qed tintuza l-ewwel darba f’Malta.  Din hi sistema li tintuza fis-servizzi tat-trasport pubbliku kullimkien.  Allura ghaliex wara sena ghad ma rnexxilniex li jkollna wahda li tahdem tajjeb.  L-isbah hi li llum ghandek certu stages fejn din is-sistema qed tahdem tajjeb.  F’ohrajn is-sistema turik li l-karozza ghad trid tasal, meta fil-fatt diga’ tkun ghaddiet.  Ohrajn din is-sistema ma tahdimx.  Wahda minn dawn hi dik li hemm fit-terminus tal-Belt, in-numru 13.  

Dan mhux kollox ghaliex hemm zewg affarijiet ohra li l-konsumaturi ghandhom ma ttendewx.  L-ewwel hi certu unfair terms li nsibu fil-kundizzjonijiet tal-ivvjaggar.  Il-konsumaturi qed jigu mcahhda li jiehdu kumpens anki jekk ikun traskuragni tal-kumpanija.  L-ohra hi l-prezz.  Min juza tal-linja,  dan l-ahhar seta’ jittendi li twahhlet tabella.  Din turi li l-prezzijiet huma:

Li mhux qed jittendu l-konsumaturi hi li meta tispicca d-deroga (jekk hemm) ezistenti, il-prezzjijet ghall-Maltin ser joghlew bil-kbir ghaliex ikollhom ihallsu l-istess prezzijiet bhat-turisti.  Din is-sistema nholqot biex tinholoq raguni ghaliex barranin, anki dawk gejjin mill-UE, qed ikollhom ihallsu hafna aktar.  Zgur li meta tasal din ser tolqot l-aktar hazin lill-penzjonanti ghaliex il-biljett ta’ gurnata ser jitla’ minn 50c ghal €2.60.

Problema ohra li qed tizviluppa hi l-attitudni tal-haddiema.  Din bil-mod il-mod sejra lura.  Diga’ tidher certa guffagni mal-passigieri.  Diga’ qed naraw li fejn qabel kull karozza titrakka mal-bankina, issa hemm hafna li nsewha din il-prattika.  L-istess l-attitudni fis-sewqan.  Bhal ma kont ktibt fuq is-sistema l-ohra, nemmen li din l-attitudni gejja minn kif nistmaw il-haddiema.  Illum dawn jinsabu l-Furjana kwazi f’nofs ta’ triq!  Mhux talli din qed thalli impressjoni hazina, izda qed nistmaw dawn il-haddiema ta’ annimali.  Jekk haddiem tistmah hekk, hekk ser jagixxi.  Dejjem kont nemmen li dawn ghandhom ikollom post adekwat u attrezzat bil-facilitajiet.  Dan ghandu jsir minghajr telf taz-zmien ghaliex wara ghalxejn noqghodu ngergru ghall-attitudni tal-haddiema.  Din hi responsabilta’ sew tal-Arriva u ta’ Transport Malta li jipprovdu post  disentí ghal dawn il-haddiema.

Jien kont wiehed li kont qed nemmen li dan is-servizz jista’ verament joffri alternattiva ghal hafna karozzi li ghandna fit-toroq taghna.  Kont qed nuza l-karozza tieghi biss meta jew ir-rotot ikunu kkumplikati, jew meta rrid nizgura li ser nasal fil-hin jew meta mmur nixtri.  Kont lest li nissaporti.  Biss illum qtajt qalbi u qed nuza tal-linja biss meta il-hin mhux importanti.    Sfortunatament,  illum is-servizz li ghandna hu tajjeb jekk int m’ghandekx x’taghmel u trid tqatta’ l-hin.  Kull ma trid hu irkeb l-Arriva u mohhok mistrieh li tista’ tqatta’ gurnata – hafna mill-hin tistenna l-Arriva tasal!

Benny Borg Bonello

Ghaqda tal-Konsumaturi

www.camalta.org.mt

Min għandu t-tort iħallas!

Ftit ta’ zmien ilu thabbar li hemm probabilita’ li l-MEPA kienet ser twahhal penali sew lil Enemalta u sew lil Wasteserve talli ma wettqux l-obbligi taghhom.

Dan hu pass importanti biex sew nassiguraw kontabilita’ u anki r-rule of law (li l-ligi tapplika ghal kulhadd u mhux ghaz-zghir). Biss dan il-pass hu biss bicca min dak li ghandu jsir.

Jekk jigu imposti dawn il-penali x’ser jigri. Bis-sistema li hemm bhalissa, l-Enemalta jew il-Wasteserve jhallsu, idahhluhom fil-kotba bhala spiza u jghaddu din l-ispiza fuq il-konsumaturi. Dan ifisser li fil-prezent huma l-konsumaturi li ser ikollhom ihallsu tal-izbalji ta’ haddiehor, f’dan il-kaz permezz ta’ tariffi aktar gholja ghall-elettriku u l-ilma li nikkunsmaw!

Biex il-process ikun wiehed gust, is-sistema trid tigi rrangata. Hemm bzonn min ha decizjonijiet hziena jew ma hax decizjonijiet li kellu jiehu, jhallas dawn il-multi hu. Fost dawk li huma minn ta’ quddiem hemm id-Diretturi u l-management ta’ dawn il-kumpaniji li hemm bzonn iwiegbu jew ihallsu. Dawn id-Diretturi u l-management ghalhekk jithallsu.

Jekk dawn ma setghux jiehdu dawk id-decizjonijiet li suppost hadu ghandhom jghidu ghaliex. Illum spicca z-zmien li nibqghu nikkummidjaw bil-konsumaturi u kulhadd ghandu jkun responsabbli ghal ghemilu.

Benny Borg Bonello

Ghaqda tal-Konsumaturi

Published in Torca 15th April 2012 http://www.torca.com.mt/FullArticle.php?ID1=%27Ittri%27&ID2=41827

Il-prezz tal-ħobż reġa’ għola

Sur Editur,
Żgur li hawn ħafna li jixtru l-ħobż. Biss ma nafx kemm hawn min ittenda li l-prezz qiegħed jerġa’ jvarja. Jien nista’ nitkellem fuq id-ditta li nixtri l-ħobż mingħandha.

Il-prezz ma nbidilx, biss ittendejt li l-ħobża ċkienet. Minn 500 gramma saret bejn 400 u 450 gramma. Dan ifisser li l-prezz żdied mill-inqas b’10%, jew aħjar minn €1.40 l-kilo issa saret €1.55. Bis-suq liberalizzat din id-ditta għandha dritt tgħolli l-prezz. Biss il-konsumaturi għandhom dritt li jkunu jaf kemm hu l-prezz biex iqabbluh ma’ prezzijiet ta’ ħwienet oħ­rajn u jiddeċiedu mingħand min iridu jixtru.

Illum biex jagħmlu hekk il-konsumaturi għandhom bżonn calculator. Dan grazzi għall-Uffiċċju tal-Konsumaturi, fi ħdan l-MCCAA, għax dan, min­ħabba skużi, ma qabilx mal-Għaqda biex il-prezz ikun wie­ħed kull kilo biex il-konsumaturi jkunu jistgħu jqabbluh faċilment.

Dak li tlabna mhux ta’ barra minn hawn għax il-liġi stess titlob li l-prezz indikat għandu jkun wieħed li l-konsumaturi jku­nu jistgħu jqabbluh ma’ prez­zijiet oħrajn b’mod faċli. Bis-sistema tal-lum bil-kemm tkun taf kemm hu, aħseb u ara kemm se jirnexxielek tqabblu b’mod faċli! Fuq kollox illum lanqas biss tkun taf jekk il-prezz għoliex jew niżilx!

Dan qed iwassal biex il-konsumaturi ma jkunux jafu kemm qiegħda verament tinbiegħ il-ħobża għax qegħdin ikunu mċaħħdin din l-infor­mazz­joni b’mod sempliċi. Mhux ta’ b’xejn is-swieq f’Malta ma jaħdmux u l-konsumaturi jkollhom iħallsu l-ogħla prezzijiet mingħajr lanqas biss jittendu!

Published in Orizzont 15^th March 2012

Jum il-Konsumaturi

Ghal maggoranza tan-nies, jigi jew ma jigix Jum il-Konsumaturi, ma taghmilx l-ebda differenza. Dan kontra xi jiem ohra, bhal ma hu Jum l-Omm, Jum il-Missier jew San Valentino – Jum il-Mahbubin. Ir-raguni hi wahda semplici. Dan ghaliex filwaqt li dawn il-Jiem l-ohra huma kollha ibbazati fuq l-emozzjoni, Jum il-Konsumaturi ma jgib l-ebda emozzjoni.

Biss f’dan il-qasam, l-emozzjoni mal-ewwel tisplodi jekk tkun ghadek kemm xtrajt xi haga li kont ilek tixtieq u ssib li din ma tahdimx, jekk tkun ghadek kemm hallast somma flus sew biex jghamlulek il-bejt bil-membrane u mal-ewwel xita issib li bqajt fejn kont jew jekk tircievi xi kont ghal servizz tat-television li tkun ilek li qtajt snin.

U hawn jidhol Jum il-Konsumaturi ghaliex hamsin sena ilu il-President John F Kennedy waqt li kien qed jindirizza l-Kungress Amerikan kien l-ewwel statesman li gharaf xi drittijiet tal-konsumaturi. Dawn illum zviluppaw ghal tmien drittijiet – id-dritt ghal servizzi bazici, id-dritt ghal informazzjoni, ghall-kumpens, ghall-edukazzjoni, ghal sigurta fil-prodotti w servizzi li tixtri, ghall-ghazla, ghal raprezentanza, u d-dritt ghall-ambjent sahan.

Ir-raguni li l-emozzjoni tisplodi hi li bil-kliem kulhadd jaqbel ma dawn id-drittijiet izda fil-prattika hafna jsibu kull skuza biex icahdu dawn id-drittijiet lill-konsumaturi. Din is-sena l-Consumers International (CI), l-Ghaqda dinjija tal-Konsumaturi, iffukat fuq id-dritt tal-ghazla. Iffukat wkoll fuq is-servizzi finanzjarji. Tajjeb li nghid li din hi t-tieni sena li l-CI qed temfasizza s-servizzi finanzjarji. Dan ghaliex jidher li d-dinja ma taghlmet xejn mill-krizi finanzjarja li laqtet id-dinja ftit snin ilu. Ghalkemm waqt il-furur li kien hemm, kien hemm hafna kliem li hemm bzonn ta’ aktar regolamentazzjoni, baqa’ ma sar xejn.

Hafna min-nies jahsbu li ghaliex is-sistema bankarja Maltija ma ntlaqtitx bil-kbir, ma gralna xejn serju. Ghal hafna l-aqwa li l-profitti tal-banek regghu telghu bis-shih! Biss fil-hafna kliem li konna qrajna f’Malta dwar din is-sitwazzjoni, ftit kienu dawk li wkoll iffukaw fuq il-konsumaturi – l-investitur iz-zghir. S’issa ghandna ma nafux kif intlaqtu. Biss minn dak li jidher, kien hemm hafna li ntlaqtu u raw hafna minn dak li gemmghu b’sagrificju ghal hafna snin jizvinta fix-xejn. Mhux hekk biss, talli qiesu ma gara xejn. Lanqas biss nafu kemm flus tilfu l-Maltin f’din il-krizi.

Din mhux l-ewwel darba ghaliex ftit snin ilu kien hemm hafna Maltin li tilfu flushom wkoll fl-investiment li kienu ghamlu fl-Argentina. L-istess ma jidher li taghallimna xejn minn din il-krizi. L-istess bhal ta’ qabilha kwazi ma tkellem hadd.

Dan ma garax biss f’Malta ghaliex anki l-investituri Eworpej kienu ingidmu. Tajjeb li nsemmu dak li semmew il-Kummissarji tal-UE Barnier u Dalli. Il-Kummissarji Barnier beda l-messagg tieghu billi fakkar li ‘swieq finanzjarji qeghdin hemm ghas-servizz tac-cittadin u mhux bil-maqlub.’ Min-naha tieghu il-Kummissarju John Dalli semma kif f’dawn l-ahhar snin, minhabba li konsumaturi ma rcevewx informazzjoni u parir li jifthem u ghamlu investiment hazin u tilfu hafna minn dak li gemmghu. Iz-zewg Kummissarji semmew mizuri shah li hemm ippjanati sabiex jaraw li f’dan is-settur il-konsumaturi Ewropej jerga’ jkollhom fiducja fis-swieq finanzjarji. Ahna nittamaw li sew il-Kunsill tal-Ministri u sew il-Parlament Ewropew jkollhom il-kuragg u jwettqu dan il-programm ta’ riformi. Il-biza taghna hi li l-pressjoni li kapaci jghamlu l-banek u agenzi jifinanzjarji ohra tant tkun qawwijja li kollox jisfuma fix-xejn.

Dan iwassalni ghat-taghlima li suppost li taghallimna. Hemm bzonn ta’ aktar regolamenti effettivi biex dan is-setturjahdem tajjeb. Regolamenti effettivi ma xxekklux it-tkabbir ekonomiku bhal ma qed jippruvaw ibbellghuilna s-settur finanzjarju. Regolamenti effettivi ifissru li jkollna regolaturi li:

· jghidulna xi jkunu qed jaghmlu u jipubblikaw l-investigazzjonijiet li jkunu ghamlu. Dan ma jgibx tharbit fl-ekonomija izda aktar serjeta’ ghaliex kulhadd ikun jaf li kulhadd hu that il-lenti. Dan igib fiducja fis-sistema finanzjarja;

· jkunu sodi u kapaci jifqu lill-banek u jaqbzu ghall-konsumaturi filwaqt li jippromovu l-kompetizzjoni;

· jkunu proattivi u mal-ewwel jiehdu l-passi qabel ma l-affarijiet imorru ghal-aghar u jsiru problemi.

Dan ma jghoddx biss ghar-regolatur finanzjarju izda ghall-regolaturi l-ohra kollha. Jekk is-sena li ghaddiet ma kienetx ikaratterizzata minn xejn kienet xempju tal-falliment tar-regolaturi f’Malta. Jekk niehdu t-trasport pubbliku rajna lill-Transport Malta tibqa’ cassa filwaqt li fit-telekommunikazzjonijiet rajra sew lill-Awtorita’ Maltija tal-Kommunikazzjoni u l-Ufficcjutal-Konsumaturi fi hdan l-Awtorita’ gdida tal-Kompetizzjoni u Affarijiet tal-Konsumaturi jghidulna li filwaqt li l-operaturi jistghu ibiddlu l-kuntratti meta u kif iridu, il-konsumaturi huma marbutin sa l-inqas klawsola. Rajna wkoll lil dawn jibqghu cassi meta konsumaturi sabu ruhhom f’kuntratt gdid minghajr mal-konsumaturi talbu ghalih. Rajna wkoll il-falliment tal-MRA specjalment fil-qasam tal-gass – sitwazzjoni fejn il-ftugh tas-suq minflok beneficcji ghall-konsumaturi gabu ziediet fil-prezzijiet u incertezza fejn is-sitwazzjoni tista’ tisplodi minn mument ghal iehor u l-konsumaturi ma jsibux jixtru l-gass.

Hu minhabba dan li hemm il-Jum tal-Konsumaturi biex il-konsumaturi stess jarfu s-sitwazzjoni taghhom u jsemmghu lehinhom filwaqt li l-awtoritajiet jghamlu analizi u bi ftit rieda politika iqumu fuq taghhom biex iharsu d-drittijiet tal-konsumaturi.

Published in Orizzont 16^th March 2012.

WCRD – Financial Services revisited

Today is the World Consumer Rights Day which is celebrated by the consumer movement around the world. This year is special since it is 50 years since President John F Kennedy set out a vision of consumer rights and recognized consumers as a group. Since then the set of rights identified by President Kennedy formed the basis for the 8 consumer rights accepted today – the rights to basic needs, choose, information, education, redress, safety, be heard and healthy environment.

This year’s theme is again financial services. The reason is simple. After the debacle of the financial crisis some years ago, it seems that the lessons which were learned have now been forgotten. Consumers around the world are getting a bad deal from financial services. A lack of effective competition in the market makes it difficult, if not impossible, for them to shop around.

For example, consumers often have trouble understanding different financial products, whether due to a lack of information or because the products themselves are too complex, or both.

Furthermore, changing to a different provider can be challenging, either because the switching process is prohibitively complicated, or simply because there are not enough financial institutions in the market competing to provide better deals.

This is also recognized by two EU Commissioners, Barnier and Dalli. The former in a statement said "Financial markets should be at the service of citizens, not the other way around. Europe must make financial services more fair and transparent for consumers everywhere in Europe”. Dalli on the other hand, recognized that “consumers are often overpaying for their basic financial services and do not always get effective redress they deserve. The European Commission has not been passive in the face of this.” In fact, there are a number of projects that will be launched in an attempt to improve the situation in the EU.

But what is the situation in Malta? Though the recent financial turmoil did not hit directly our banking system, thousands of small investors practically lost their life’s savings through the advice they got from ‘experts’ in the financial sector. It is a misfortune that we still lack data of the estimated amount Maltese investors lost through the financial turmoil and we are more disappointed that the banking system seems to be exerting its advertising muscle in the media to stifle any real discussion on this subject.

In a recent study by the European Commission covering all 27 EU countries, 8 out of 10 mystery shoppers encountered problems when switching financial providers. In Malta, none of the 10 mystery shoppers could successfully complete a switch. Mind you, the sample of banks selected was based on those brands with the highest share of bank accounts. This goes a long way to show the real deal Maltese consumers are getting from the financial sector. Above is a graph taken from the study* which encapsulates the situation in Malta.

I remember that, some years ago, soon after the introduction of the Common Principles on Banking Account Switching, I wrote an article where I made reference to my own experience. I had visited three branches of the three largest banks in Malta and I asked for information since I was aware that the Malta Bankers’ Association has prepared a leaflet on the subject. I found that none had the leaflet and none of the staff really knew about it. Even after some telephone calls only in one occasion was the bank able to provide me, with the press release. I also criticized the fact that the prepared leaflet was full of legal jargon and not understandable to the ‘average’ consumer. I also remember that I was criticized by some people for being too harsh. If anything, the above shows that the situation is still the same. It also shows that self-regulation is ineffective in Malta.

We sincerely hope that the World Consumers Rights Day will not be just another day. The Consumers Association will continue to press to have a regulator that:

• tells consumers what it does and publishes its investigations;
• is strong and stands up to the banks and for consumers and promotes competition;
• is proactive and acts on issues before they become problems.

*Report on “Consumer Market Study on the consumers’ experiences with bank account switching with reference to the Common Principles on Banking Account Switching” produced by GfK and published by the EU Commission which shows the situation on bank account transfers.

Article published in the Times of Malta 15^th March 2012

Telekommunikazzjoni: Fejn id-drittijiet tal-konsumaturi ma jorbtux

Qatt dhalt f’kuntratt? Nahseb li kulhadd, xi darba jew ohra, dahal f’wiehed. Kulhadd jaf li kuntratt suppost jorbot liz-zewg nahat. Jekk xi hadd ikun irid ibiddel xi kundizzjonijiet irid il-kunsens tal-parti l-ohra. Jidher li dan il-kuncett jorbot f'diversi oqsma hlief fit-telekommunikazzjoni!

Ftit gimghat ilu nqalet il-kwistjoni tal-GO plc. Dawn iddecidew li jghollu l-prezz ghal dawk li ghandhom it-tieni televixin minkejja li meta kienu dahhlu dan kien b’xejn. Ghal dawk li ma kellhomx kuntratt, fl-opinjoni tal-Ghaqda, dan seta’ jsir ghaliex ma kien hemm l-ebda rbit, la fuq naha u lanqas fuq l-ohra. Izda s-sitwazzjoni hi l-istess meta kien hemm kuntratt bejn il-konsumaturi u l-GO?

Fl-opinjoni taghna s-sitwazzjoni mhux l-istess ghax hemm kuntratt bejn iz-zewg nahat. Izda l-awtoritajiet li tahthom jaqghu t-telekommunikazzjoni, l-Awtorita’ Maltija tal-Kommunikazzjoni u l-Ufficcju tal-Konsumaturi fi hdan l-Awtorita’ Maltija ghall-Kompetizzjoni u Konsumaturi ma jaqblux ma’ din il-fehma. Dawn, mill-interpretazzjoni taghhom tal-ligi, jghidu li dan jista’ jsir ghaliex il-ligi tippermetti li jsir tibdil fit-termini u kundizzjonijiet tal-kuntratti min-naha tal-operaturi. Li ghamlu kien biss, li kull meta jinbidel il-kuntratt, dawn jaghtu 30 gurnata cans biex il-konsumaturi, jekk iridu, jibdlu l-operatur taghhom.

Din hi soluzzjoni gusta ghall-konsumaturi? Zgur li le, ghaliex kif qalulna numru ta’ konsumaturi, jekk jaghmlu hekk ser isibu ruhhom minn got-tagen ghal gon-nar. Dan ghaliex l-operatur l-iehor, meta jfettillu, xorta jista’ jibdel il-kundizzjonijiet, meta u kif irid, minkejja li hemm kuntratt.

Biss din mhux l-unika haga li l-konsumaturi qed ihabbtu wicchom maghha. Ftit gimghat wara li l-GO habbru dan it-tibdil, giet ‘l hekk imsejha ‘offerta’ tal-Melita. Tajjeb li nghidu li dan it-tibdil kollu gie deskritt bhala ‘offerta’ ghall-Milied. Ahna certi li l-konsumaturi hadu gost hafna b’dawn ir-rigali li tawhom dawn iz-zewg kumpaniji fil-Milied!

Nigu ghall-‘offerta’ tal-Melita. Din il-kumpanija ziedet l-ispeed tal-internet taghha. Xi haga tajba. Offriet din il-bidla lil dawk li ghandhom kuntratt maghha madwar zmien xahar biex jesperjenzaw din iz-zieda fl-ispeed. Xi haga tajba u li l-Ghaqda tal-Konsumaturi tinkoraggixxi li kumpaniji ohra jaghmlu l-istess – jaghtu lill-konsumaturi zmien ta’ prova b’xejn qabel il-konsumaturi jiddeciedu.

Biss bhal ma jghid il-Malti hu fl-ahhar tal-mazzita li ssib iz-zbiba. Dan ghaliex il-metodu li ntuza, wara l-perjodu ta’ prova, biex sezzjoni ta’ konsumaturi jidhlu f’kuntratt gdid hu wiehed ingust. Dan il-metodu jissejjah ‘opt out’ ghaliex il-konsumatur isib ruhu fih minghajr ma jaghti l-kunsens espress tieghu.

Kif sar dan? Baghtu ittra fejn qalu lill-konsumaturi li jekk ma jaghmlu xejn, mill-ewwel ta’ Frar ser isibu ruhhom f’kuntratt gdid ta’ sentejn bi prezz aktar oghli minhabba z-zieda fl-ispeed tal-internet. Ghaliex dan il-metodu mhux gust mal-konsumaturi? Semplici, ghaliex:

Il-konsumaturi ma talbux ghal dan il-prodott;

Ser isibu ruhhom f’kuntratt minghajr lanqas biss jghidu iva.

Zgur li hemm hafna konsumaturi li lanqas biss ittendew b’din il-bidla ghaliex huma ma gewx mitluba jaghmlu xejn biex isibu ruhhom f’dan il-kuntratt.

Biex nghidu kollox dawk li ttendew u ma ridux, kellhom jinfurmaw lill-Melita bil-kitba u fl-istess hin ser jibqghu jgawdu mill-ispeed gholi.

Meta l-Ghaqda qajmet dan il-kaz mal-awtoritajiet ikkoncernati, hargu dawn l-affarijiet. Li:

din l-ittra kienet imbierka mill-Awtorita’ Maltija ghall-Kommunikazzjoni (MCA);

l-MCA fakkritna li sew il-ligi taghna u sew id-Direttiva tal-EU jippermettu li l-operatur jista’ jbiddel it-termini u l-kundizzjonijiet meta jrid;

l-Ufficcju tal-Konsumaturi fid-decizjoni tieghu lanqas biss ittratta l-ilment li l-metodu ma kienx gust.

L-Ghaqda mhix kuntenta b’dan kollu ghaliex din il-prattika mhix gusta mal-konsumaturi u ahna nemmnu li dan imur kontra d-drittijiet tal-konsumaturi. Tajjeb insemmu Artikolu 9 tad-Direttiva 97/7/KE dwar il-Protezzjoni tal-Konsumaturi in rigward ta’ kuntratti li jsiru mill-boghod li jghid:

Inertia selling

L-Istati Membri ghandhom jiehdu mizuri sabiex:

- Jipprojbixxu l-forniment ta’ oggetti jew servizzi lil- konsumaturi minghajr ma jkunu gew ordnati mill-konsumaturi minn qabel, fejn dan il-forniment jinvolvi talba ghall-hlas,

- Jezentaw lill-konsumatur mid-dispozizzjoni ta’ kull konsiderazzjoni f’kazijiet ta’ forniment li jsir meta ma jkunx mitlub, in-nuqqas ta’ risposta ma jikkostitwixxix kunsens.

Biss bhal ma diga’ ghidna, ghall-Ufficcju tal-Konsumaturi dan l-artikolu qiesu ma jezistix.

Zgur li l-Ghaqda mhix ser taccetta sitwazzjoni bhal din u ser inkomplu nahdmu sabiex is-sitwazzjoni tirranga. Ir-raguni hi wahda: fis-sitwazzjoni kif inhi, l-operaturi ghandhom dritt li jibdlu l-kuntratt meta u kif iridu filwaqt li l-konsumaturi jridu josservaw sa l-anqas punt ghaliex inkella jkollu jiffaccja l-konsegwenzi. Hu ghalhekk li l-Ghaqda temmen li fit-telekommunikazzjonijiet il-konsumaturi m’ghandhomx drittijiet.